Indarkeria-arriskuen mapa bat tresna bat da gure espazioan haurren eta nerabeen aurkako indarkeriarekin lotutako elementuak identifikatzeko, indarkeria prebenitzeko eta, ondoren, jarduteko neurriak planteatzeko (arriskuak prebenitzeko planak) balio duena.
Mapa horiek Haurren eta Nerabeen barne-babeseko politikaren barruan koka ditzakegu, proiektuaren barruan, espazio seguru gisa, bizikidetza-planaren barruan, arrazakeriaren aurka, genero-indarkeriaren aurka, Ongizate Emozionalaren alde… Haurren Eskubideen Ikuspegiak, 2030 Agendak, LOPIVIk, LOMLOEk, Kirol Legeak eta beste lege batzuek eskatutakoarekin bat etorriz.
Prebentzio-mapak eta -planak egiten ditugunean, berdinen arteko indarkeriaren arrisku-faktoreak (eta babes-faktoreak), gure zentroko helduek adingabeekiko dituzten faktoreak, erakundeen egitura eta dinamika… aztertzen ditugu.
Eta indarkeria mota desberdinak hartzen ditugu kontuan: fisikoa, emozionala, sexuala, estrukturala… Offline zein online ingurunean. Eta arreta jartzen diogu indarkeria zehatzagoari, erraz ikusten denari, “nabarmenari”, …edo indarkeria zeharkakoari, inplizituenari, kamuflatuari, “normalizatuari”, indarkeriaren eskaileraren lehen mailetan…
Gure erakundearen mapa orokor hauek egin ditzakegu: espazio fisikoena, jarduera batena, irakasgai batena, ohiko dinamika batena, kanpoko irteera batena eta ordutegi arruntaren barruan edo kanpoan (autobusa, jantokia, eskolaz kanpokoak…).
Ongizateko koordinatzaileak edo Babes-ordezkariak funtsezko zeregina izango du arriskuen prebentziorako mapak eta planak egiten bultzatzeko, batzorderen batekin eta langile guztiekin ere. Haurrek, nerabeek eta gurasoek ere parte hartu beharko lukete kontsulta, kontraste edo egite bateratu baten bidez (galdetegiak, batzorde fokalak, entzuteko aholkuak eta taldeak, kontzientzia hartzea eta detekzioa errazten duten dinamika zehatzak…). Baita gurekin ohiko lankidetza duten pertsona edo erakundeek ere, horiek gure espazioak kanpoko ikuspegi batetik azter ditzakete.
Hainbat formatu, txantiloi eta dinamika daude arriskuen prebentziorako mapak eta planak egiteko, adingabeei egokitutakoak barne. Oro har, arriskuak aztertzen dira, honako hauek kontuan hartuta: arrisku mota, inplikatutako indarkeria posiblea, gertatzeko probabilitatea, inpaktua, gertatzen bada,… eta prebentzio-planetan, hartu beharreko neurriak, hobekuntza-adierazleak, inplikatutako pertsona-taldeak eta abar kontuan hartzen ditugu.
Tratuon programaren webgunean (www.tratuon.org), kontuan hartu beharreko parametroen gida bat, ingurune seguru gisa diagnostikoari buruzko online galdetegi bat eta tresnei buruz galdetzeko harremanetan jartzeko aukera aurki daitezke.
Arrisku batzuek haietaz dugun kontzientzia faltarekin zerikusia izango dute, beste batzuk gauza desegokiak egitearekin, beste batzuk beharrezkoak diren gauzak ez egitearekin, eta beste batzuk oraindik erabat ongi egiten ez ditugun gauza batzuekin. Faktore batzuek alderdi “kontrolagarriagoak”, barrukoak izango dituzte, eta beste batzuek kanpokoagoak edo “kontrolaezinagoak” izango dituzte.
Espazio fisikoen arrisku-mapak egiteak lagundu diezaguke, adibidez, indarkeria-probabilitate handiagoa egon daitekeen puntu “beltzak” detektatzen. Adibidez, komunak, aldagelak, patioetako txoko “itsuak”, korridoreetako gune ilunak… nahiko maiz ager daitezke arrisku-mapetan. Neurriek zerikusia izan dezakete komunak eraberritzearekin, aldagelen kokapenarekin edo elementuak aldatzearekin, argiztapen handiagoa jartzearekin, zaintza handiagoa izatearekin…
Mapek, halaber, hainbat diziplina-ereduk, erritmo-erronka-jardueren eredu estandarizatuek, estresak eta langileen karga emozionalak, eraginkortasunik gabeko komunikazioak, gatazkak kudeatzeko prebentzio-protokolorik ezak… modu fisiko, emozional edo arduragabekeriaren bidezko indarkeria eragin dezaketela jabetzen laguntzen digute. Kasu honetan, oso interesgarria izango da indarkeriaren gaineko kontzientzia hartzea, zentzu zabalean. Indarkeria ez da kaltea eragitea soilik, ongizatearen eta ahalmenen garapena eragoztea ere bada. Kasu horietan hartu beharreko neurriak: langileentzako jokabide-kodeak, gaitasunei buruzko prestakuntza, laneko arrisku psikosozialen aurrean hautemateko eta jarduteko plana, errefortzuak testuinguru oso gatazkatsuetan, aniztasunari erantzuteko benetako planak, laguntzeko eta kontrastatzeko guneak…
Kanpora ateratzen bagara, instalazioak komunitateari irekitzen badizkiogu, erakundeekin elkarlanean aritzen bagara eskolaz kanpoko udalekuetan, eguneko udalekuetan edo komunitate-proiektuetan, edo kanpo-zerbitzuak kontratatzen baditugu, “ziurtatu”, “eskatu” edo “kontuan hartu” egin behar direla arriskuak prebenitzeko mapak eta planak, bai eta egoera horietarako jokabide-kodeak ere.
Arrisku-prebentzioko mapak eta planak egitea dedikazioa eta arreta eskatuko digun lana da, eta, gainera, etengabe eguneratu behar da. Baina funtsezko tresna da gure erakundean indarkeria detektatzeko eta prebenitzeko. Pixkanaka horiek garatzera eta zabaltzera animatzen zaituztegu.
Eta horiek egiteko laguntza behar baduzu, eska iezaguzu: Tratu on
